Powered By Blogger

Wednesday, 24 August 2016

NATNAK CI TAMPI DAMTER THEITU ALU

"Alu" timi tongfang hi Kawltong kan sanmi maw a si, lole Vai tong kan san sawn ha maw a si ding? Kawlpawl khal in Alu timi tong hi Vai tong ta an va lak sawng betmi a si hmang! Alu thuanthu ah hin India lam hin a rak thok hmaisabik si hrawng ding a bang. Alu a si hnuhnu cun a thawtnak leh a thatnak a mah le kel le bawr a si thotho pam !

Alu ih thatnak hrekkhatpawl ... 

1)Rheumatism hrangah Alu hring tii.
Rheumatism ti cu a olsambik cun ruh lam thawi pehparawmi nat cikhat. Thimnak ah ruhcang na, ruh thling, etc.. hiang pawl hrangah hin Alu hel hi juice ( a ti sawr) in rawl ei hlan ah hai 2 in thei ringring sehla ruhlam natnak a damter thei.

2)Alu leh Kansar Nat
Mithiam pawl ih an hmuhsuahnak pakhat ah Alu hin kansar nathrik karhzai lo (lole) pung bet lo dingin a rak kilhim thei ti an hmu suak.

3)Alu leh Kan Thisenkhawh
Zirnak pakhat khal in nitin alu kan einak ihsin thisen sang ding in kham sak thei ih, cule mi a thau ter cuang lo ti an zir ngah suak.

4)Alu le Kan Ruhcang
Thirdaat (tandat) tampi, phosphorous, iron, magnesium, calcium leh zinc tivekpawl a neihmi hin kan ruhcang an damcak ter ih himi khal hi thupi tuk mi a si. Ruhcang nat phunphun in in kilhim thei.

5)Alu le Thisen thlum nat
Alu ah hin thlaihnah le thlairah dang tampi bangin #fiber timi a nei thahnem zet ve ih himi #fiber hin kan thisen in thi thlum a malter thei.

6)Alu leh a damcak mi Thinlung
Potassium, fiber, Vitamin B6 leh Vitamin C nei tha tak a si ruangah thinlung a damcak ter in a hrisel ter. Vitamin B6 ei le in a ei le a in tamtu cun lungna siseh, lungphu cawl tivek siseh an nei tuk lemlo. Vitamin B6 hi cutluk in kan thin le lung hrangah a rak thupi.

7)Alu leh vun damnak
Vitamin C neitu a si vek in himi Vitamin hi kan vun hrangih thupi ngaingai tuanvo neitu a rak si lala. Vitamin C a nei tamtu cu a vun a mawi in a ti a eng tha. A vun a man tha in a vun a ngil mawi ringring.

8)Alu leh Tit le sa hriselnak
A sanbik cu potassium raungah a siih himi hin tit le sa an damcak ter.

9)Alu leh thluak thahripawl cahnak
Vitamin B leh B6 thotho hin thluak thahri pawl a cakvak ter in pakhat leh pakhat hna tuantlang dingin a bawm thei. Himi ruangah thluak an cak ter vivo kan ti thei.







ALU LEH MAWINAK PHUNPHUN

1)Alu leh mit kiangkap dum
Alu ti (juice) lole phom dipmi ih a ti kha na mit kiangkap a dupnak (dum) pawl ah hnih aw la minute 10 ihsin 15 tiang hrawng hngak aw. Cumi hnu ah tidai thiangte thawn kholhfai sal aw la himi hin mit kiangkap ih dup  (dum) reh lanta dingin a lo bawm thei ding.

2)Alu leh tarvun (vuncuar)
Alu hi tar khamtu ti ding khop in vun cuar hi a rehter thei. A hang (tii) hi na hngawng hrawng lole na hmai bual ringring aw. Nitin na tuah paih thei ahcun sii le vai man kuanliam hran tul lo in na vun cuar pawl an hlo theh mai ding.

3)Alu leh cells 
Alu hin vun ih cells thi mi pawl a hlo ter thei. Vun ih cells thi an um le vun a siatter sinsin nan him alu hin a kilkhawi thei. Alu hi phom dip in a tii lawng sawr awla na hmai leh na hngawng ah hnih in minute 10 in 15 tiang hrawng ret theu aw. CUle tidai thiang in na kholh sal leh theu ding.

4)Alu le hmai dup seksi
Hmai ih dum seksi ummipawl khal himi alu tii, hmai ah lole a dum um seksi nak pawl ah minute 20 hrawng hnih ih tidai ih kholhsal leh in an reh hlo theh thei.

5)Alu leh thak
Vun thak ih sen sese tivek lole rannung fate ih keunak ih thak tivek ah alu atphel in ben aw, lole hnih aw la a reh lohli mai ding.

6)Alu leh samthatnak
Alu ti hi na blend keih arti pumkhat thawn na sam ah na hnih ding. Cucu minute 30 hrawng cutin na tanta keih shampoo thawn na lu na kholh sal leh ding. Zarhkhat ah veihnih hrawng ti theu aw la na sam a mawi ziahzi thlang mai ding.

7)Alu hang leh tuakpar 
Alu kan ziahmi ih hawng hi tiso ah minute 15 hrawng soh in cumi ti thawn lu kholh theu sehla, a tlangpi thu in zarhkhat ah vei khat hrawng a malbik tuah thei ringring sehla tuakpar a zia ter vivo thei. (Mino te lai siih tuakpar pawl hrangah a tha hleice)

8)Alu leh sam tlok (tla)
Alu juice leh Aloe Vera juice, cumi pahnih kommi ah khuaitizuu mallai rawi in luvun ah, zarhkhat veikhat tal hnih in kholhfai leh sal theu sehla sam tlok (tla) ding a kham thei.





 


Tuesday, 23 August 2016

VAINIM LEH KAN TAKSA HRANGIH A THATNAK PHUN DANGDANG

Vainim hi leitlun khuitawk ih um milai zate hin kan ei thluh. Kannih Laimipawl hrang sinsin ahcun kan nunnak rawl cikhat ti ding khop ih thupi le thuanthu nei a rak si. Vainim ei ruangah tongkam hmang in kan rak nautataw theu tla a si men ding, hiang pawl tla hin vainim ih that zia thei sehla cu mi nautatnak ah an hmang kher lo mahna!

Mirang tam sawn in #corn tin an ko mai nan India lam deuh ve thung cun #maize an rak ti ve thung ih kannih Laimipawl cun Vainim kan ti ve. 

Vainim ih thatnak ci (16) kan zohtlang pei.


1)Pumpi khawl hrangah a rak tangkai tuk lawmam. Vainim hin fiber tampi a neih ruangah pumsung ih lut kan ei le in, a hrek cu a hak zetmi tivekpawl tla olsamte'n a rial cip ter thei ih pumpi a dam duh zet.

2)Thacem, luzing menmen, luaksuak tivek nat tenau menmen hrang khalah a tha zetmi a rak siih hiang nat menmen pawl tla nasa te'n do hlo in a damter thei.

3)Thacahnak tampi a keng. Thazang a cakter in thitha a tlung tha ter thei.

4)Thingthei hrekkhat leh ei le in dang hrekkhat cu calorie malte nei an si ruangah mithau pawl hrangah tumtawlnak tha an si nan vainim ve thung cu calorie nei tam zet a si ruangah mi tawl, thau duh pawl hrang ah thaunak mi pe theitu ei tha ngaingai a rak si ve thung!

5)Vainim hi zuunthlum nei hrangah ei tha tak a rak si bet vivo. A tumsum ter thei.

6)Tissue(thi hri) a hngetkhohter sinsin thei. Ruhlam hrangih tha vitamin tampi a neihmipawl hi ruhcang an cakvak ter in an damcak ter thei.

7)Vitamin A khal thahnem tak a neih ruangah mithmuhnak a cakvak ter in mit tha a tlung ter bet.

8)Vainim hi antioxidant neitu lakih pakhat a si ve ruangah cancer (kansar) natnak a do thei ve. Cancer nat ttohthok ding tivek tla a kilhim thei. Awm leh cuap ih cancar nat thok ding tivek tiang a do let thei a rak si.

9)Naupai hrang ah nau neih bawmtu tha a si thei. Folic Acid a neihmi hi nau zang tuk ih suak ding tivek khamtu tha tak a siih nau leh nau neitu ding nu hrangah damcaknak a thleng thei. Naupai lai, vainim ei ruangih ngaihlo, kut thling, ke thling tivek a cang pang le sibawi hnen pan lohli tengteng a tha.

10)Vainim hriak khal thin hrangah a tha ngaingai mi a rak si. Curuang khalah a si ding a man khal a khung tuk theu. Sinan, damnak hrang ahcun a man hi a thupibik ringring lemlo. Vainim hriak hin thinlung na, lungphucawl leh thaw pit tivek tla damter thei.

11)Alzheimar natnak a rak kham thei. Alzheimar nat umzia cu thluak kim nawn lo, taksa cecang thitha thei nawn lo, thluak lam buainak ihsi tumsuk vivo ih nasa tak ih enkawlawk tul.

12)Vainim khalah a phunphun a um ih cumi lakih a eng, rawng eng vainim pawl hi Vitamin C leh phun tampi nei tha zet an si vek in vun hrangah an rak tha tuk lawlaw. (Lairam um fala pawl cu thlatang caan tivek ah zianghman hnih hran dang tul lo in an hmai a sen cerci theu. Hiteh hi hivek vainim ih thatnak an rak tehngahmi a si thei ko lo ding maw?)

13)Sam hrang khalah sibawite vek ih tha a rak si bet vivo. Vainim ei tamtu ih sam cu a nung in a hning tha duh cuang ce. Thlung a hningter mi khal hi taksa damcahnak hrang ih tangkai zet a rak si.

Vainim kanpuah (popcorn) khal hi a rak tha tuk ti himi na siar theh hnu cun na theifiang vuarvo ve ko ding. Sinan, thil thlum tuk hi taksa hrangah a rak tha theh lo ti kha hngilh siang lo ten mang tento thei sehla a tha zet ding.


Photo : Google Images

KANSAR NAT TIANG DO LET THEITU RAWTUAI

Rawtuai hi Asia rammipawl ih kan rawl langsar pakhat a rak si ve nan mirangpawl ve thung cun an ei tuk lemlo. Asia ram pawl hin kan ei nasa in kan ei duh dan khal a bangaw lo in a dangaw thei nasa. Sinan, kan eimi ih thatnak sawn lawngte a eitu pohpoh in a tel ngah ve ke, ei dan bangaw lo si cingin a thatnak cu a bangaw ciar thotho.

Kawlram sung khalah rawtuai hi a ziangvek hnam khalin kan ei theh hi a rak si. Amahlawngte, hmang thaw deuh hi rak um a si ke. Kachin ramthen leh Sagaing ramthenpawl ih a suakmi rawtuai hi a thaw cuang ti a si. Rawtuai ei nasa biktu khal himi ramthen kiangkap ih ta pawl hi kan si mahna !

Rawtuai lawngah si lo in rua hrimhrim khalah hin tur cikhat a um ih sinan himi tur cu thih vukvonak lam si lo, mi sar thei, mi thak thei tivek an si.Cumi ruangah rawtuai kan ei ding a si ahcun fai tak ih kholh ih suan hmin ta tengteng ding a si.

Rawtuai hi kan taksa hrangah thatnak ziangvek a nei ti mallai in kan thlir hnik pei..

1) Taksa tumtawl ter deuh na tum  maw?
Rawtuai ah hin calorie (thau) hi mal takte ngaingai lawng a um ih fibre (Fibre hi ei le in phun tampi hnen in kan ngah thei. Fibre ei tam hi thil tha a siih pumpi a cakvak in sunglam a nuamter. E.g., Apple ih hawng leh sa karlak ah fibre timi cu a um.) nei tam zet a si ruangah taksa tumttawl ter thei. Cule, rawtuai ei hnu cun pum hi rei tak a puar ruangah thildang ei bet rero a tul lo tla hi taksa tumtawl tertu tha tak a sinak cu a si ve.

2)Zuunthlum a kiam ter vivo thei.
Fiber tampi a neihmi thotho hin zuunthlum a tumsuk ter vivo thei.

3)Thawthawtnak Kawng hrangah a rak tha ngaingai rak si in..
Hritlang raibur, khawsik tivek khal rawtuai ei le in a rak dam thei a rak si! Khawsik hrang ah tla cun a olsam ngaingai. Rawtuai kha kholhfai kelki in minute nga sung suan. Cutheh a daih tiang hngak lawk ih minute 10 sung suan hluahhlo sal lala. A daih ngah hnu in a hang leh cini mallai rawi ih hrop in khawsik menmen, raibur menmen tivek cu a dam lohli thei.

4)Kansar (cancer) Nat a do let sal thei.
 (Phytosterols) timi hi raw hnah ah cak zet in a um ih himi ruangah cancar nat tiang a do thei tiin mithiampawl in an zir suak.

5)Rawtuai hi thluak hrang khalah a rak tha tuk thotho.
Rawtuai hi thluak thahri fate takte tampi hrangah cahnak a siih thahri siat zomipawl tla a damter sal thei. Cule, thluak lam natnak ci phunphun tla a kilkhawi in a kilhim thei.

6)Asthma hrang khalah a tha tuk lala.
Asthama nat nei cun a har zia leh a buaithlak thei zia cu kaa le tongkam rel men khalih daih lo in an theifiang keukeu ding ti cu theih cia, sinan himi rawtuai hin himi nat hi cangsuak lo dignin a rak kilkhawi thei rak si in.

7)Vun thak tivek hrang khalah rawtuai hi nehtu ralkap pakhat vek in hna a tuan thei.

8)Lu zing a rehter thei.
Bang tuk caan ih lu zing suak theu tivek tla a dam ter thei in a hlo ter thei.

9)Thinlung a cakvek ter in thin lam natbuainak a hloter thei.

10)Rawtuai hi potassium dat tampi nei a si ruangah thi khawh a punghman ter.
Thisen sang vukvo lole thisen tumsuk ciamco ding tivek kha a kilkhawi ih thisen hi a kelte ih feh dingin hna a tuan sak thei. Mi hrisel pakhat cun thi khawh hi rang tuk lo, fuung tuk si lo, pung hman in a nei tengteng.

11)Sunglam cahnak a pek theiih tlun ah nat menmen vek pawl khal a kham thei theh.
Vitamin nei tam ei le in kan ei le kan in caan ah kan kaa hrang ah thawtnak mi a pek vek in taksa hrang khalah thatnak tampi mi an pe theu. Hritlang raibur menmen vek tla hi kan nitin ei le in mi in in kiam sak ter thei in in doneh sak thei.

12) Hma tuktak pawl olsam deuh in a damter thei.

13)Ruhcang naa leh taksa naa a phunphun tla a rehter in a dam ter thei.

14)Pumpi ih rulkhuk tiang hman a dawi hlo tlan theh thei.


Photos : Google Images